(Thanhhoa.dcs.vn): Ngày 23/3/2023, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tổ chức Hội nghị tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới. Đồng chí Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh dự và phát biểu tại Hội nghị. Cổng Thông tin điện tử Tỉnh ủy Thanh Hóa xin giới thiệu lược ghi bài phát biểu của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng phát biểu bế mạc hội nghị (Ảnh: baothanhhoa.vn).

Như chúng ta đều biết, văn học, nghệ thuật là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt nhạy cảm và tinh tế của văn hóa, là nhu cầu thiết yếu thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con người, có tác dụng đặc biệt trong việc vun trồng, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, nhân cách, đạo đức, trí tuệ bản lĩnh cho con người. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu luôn quan tâm đến sự nghiệp văn học, nghệ thuật, Người khẳng định: "Văn hoá, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy". Thấm nhuần quan điểm đó, văn học, nghệ thuật và đội ngũ văn nghệ sĩ nước ta đã phát huy vai trò to lớn của mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực sự trở thành cội nguồn sức mạnh dân tộc, nền tảng tinh thần của xã hội, vũ khí “thanh cao mà đắc lực”, góp phần làm giàu đẹp hình ảnh của dân tộc Việt Nam đại nghĩa, anh hùng và đậm nét văn hoa. 

Thanh Hóa quê hương thân yêu của chúng ta là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, cái "nôi" sản sinh ra nhiều tác giả, tác phẩm, công trình nghệ thuật có tầm ảnh hưởng sâu rộng bởi những giá trị tư tưởng cao đẹp và giá trị văn học, nghệ thuật đặc sắc, mãi trường tồn với non sông, đất nước, góp phần làm cho kho tàng văn hóa Việt Nam phát triển phong phú, rực rỡ. 

Quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới; trong 15 năm qua, các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh đã quán triệt, triển khai, thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) đề ra, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của tỉnh và các địa phương. Nhận thức của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực văn học, nghệ thuật về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn học, nghệ thuật được nâng lên. Các hoạt động văn học, nghệ thuật không ngừng được quan tâm chỉ đạo, định hướng theo đúng đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phù hợp với văn hóa dân tộc và thị hiếu của đông đảo quần chúng nhân dân.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực văn học – nghệ thuật có những tiến bộ vượt bậc. Các hoạt động sáng tạo, nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật đều có chuyển biến tích cực. Các tác phẩm, ấn phẩm văn học, nghệ thuật ngày càng tăng về số lượng, đa dạng, phong phú về loại hình, nâng cao về chất lượng. Nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật, như: Tác phầm “Vùng trời thủng” của cố nhà văn Kiều Vượng; Tập truyện ngắn “Mối tình chàng Lung Mù” của nhà văn Từ Nguyên Tĩnh; cụm tác phẩm “Những bài ca đám cưới người Mường Thanh Hóa”, “Nàng Út Lót Đạo Hồi Liêu”, “Lễ Pôồn Êng Tráng” của nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Cao Sơn Hải; Trường ca “Lê Lợi mài gươm”, “Mạch đất hồn trống đồng”, “Hát nơi cửa sóng” của nhà văn Nguyễn Minh Khiêm,… đã khẳng định sự nỗ lực không ngừng trong lao động sáng tạo nghệ thuật của các văn nghệ sĩ, đồng thời góp phần tôn vinh những giá trị tinh thần, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Xứ Thanh. Công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn học, nghệ thuật các dân tộc được chú trọng; trong 15 năm, đã có 14 di sản văn hóa được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Các hoạt động nghệ thuật biểu diễn sân khấu, sáng tác âm nhạc, hoạt động điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm được tổ chức phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ và giải trí của Nhân dân, phục vụ đắc lực các sự kiện chính trị của tỉnh và các địa phương. Công tác tôn vinh, khen thưởng các văn nghệ sỹ, nghệ nhân có tác phẩm xuất sắc, có nhiều cống hiến cho nền văn học, nghệ thuật được quan tâm thực hiện kịp thời. Đến nay, đã có 07 văn nghệ sĩ được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật, đó là: Cố nhà thơ Nguyễn Minh Hiệu, cố nhà văn Kiều Vượng, cố nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Hoàng Anh Nhân, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Phạm Vương Túc, Cao Sơn Hải, nhà văn Từ Nguyên Tĩnh, nghệ sĩ nhân dân Hoàng Hải. Bên cạnh đó, đã có 07 nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, 41 nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú; 03 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, 62 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Công tác giao lưu và hợp tác quốc tế về văn học, nghệ thuật được đẩy mạnh. Công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật được chú trọng. Các cơ quan trong khối văn hóa, văn học - nghệ thuật được củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả. Nội dung, phương thức hoạt động của Hội Văn học, Nghệ thuật tỉnh và các cơ quan, đơn vị thuộc lĩnh vực văn học, nghệ thuật có nhiều đổi mới. Những thành tựu nổi bật về phát triển văn học, nghệ thuật thời gian qua, đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, phát triển và hội nhập của tỉnh.

Phấn khởi với những thành tích và kết quả đạt được, chúng ta cũng nghiêm túc nhìn nhận và đánh giá những khó khăn, hạn chế, tồn tại trong quá trình tổ chức thực hiện Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị trên địa bàn tỉnh thời gian qua, đó là: Một số cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên nhận thức về vị trí, vai trò của văn học, nghệ thuật chưa đầy đủ; chưa kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện cũng như kiểm tra, giám sát thường xuyên quá trình tổ chức thực hiện tại địa phương, đơn vị mình. Việc ban hành cơ chế, chính sách đãi ngộ với những nghệ sĩ và nguồn kinh phí phục vụ cho công tác sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật còn gặp nhiều khó khăn, chưa đủ mạnh để tạo đột phá, phát huy sức sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ và nhân dân. Chưa có nhiều tác phẩm phản ánh sâu sắc bước chuyển biến mạnh mẽ của đời sống xã hội, những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng, đạo đức và nghệ thuật, phản ánh sâu sắc, đúng tầm vóc, tương xứng với truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng, những thành tựu phát triển đi lên của tỉnh. Việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thị hiếu nghệ thuật cho thanh, thiếu niên, nhi đồng chưa được coi trọng đúng mức. Chưa có nhiều giải pháp đẩy mạnh công tác xã hội hoá để huy động nguồn lực phục vụ sáng tác, quảng bá văn học, nghệ thuật… 

Những tồn tại, hạn chế nêu trên cũng chính là những điều khiến chúng ta không khỏi trăn trở, suy nghĩ. Với tinh thần trách nhiệm cao, thông qua hội nghị lần này, tôi đề nghị mỗi cấp uỷ đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể, đặc biệt là đội ngũ văn nghệ sĩ phải thấy được những việc chúng ta đã làm tốt và nhận thức đúng những tồn tại, hạn chế để cùng trăn trở, tìm biện pháp khắc phục, quyết tâm đưa sự nghiệp văn học, nghệ thuật tỉnh nhà ngày càng phát triển.

Đại hội XIII của Đảng đã quyết định đường lối phát triển đất nước trong thời kỳ mới - Thời kỳ đổi mới toàn diện và đồng bộ đất nước theo định hướng XHCN, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, với mục tiêu phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển theo định hướng XHCN. Một trong những quan điểm chỉ đạo cốt lõi và xuyên suốt trong thời kỳ mới này được Đảng ta xác định đó là: “Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc. Phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị, của nền văn hóa và con người Việt Nam … Kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất”. 

Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới, cùng với việc quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện đầy đủ phương hướng và các nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu trong Báo cáo, đặc biệt là ý kiến phát biểu chỉ đạo của đồng chí Trần Thanh Lâm, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; thời gian tới, tôi đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể, Hội Văn học, Nghệ thuật tỉnh tổ chức triển khai thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện đồng bộ, sáng tạo, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp theo tinh thần Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chương trình hành động số 10-CTr/TU ngày 25/02/2011 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, Chương trình nâng cao chất lượng văn hóa, giai đoạn 2021-2025 và các chương trình, đề án của tỉnh trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Các cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan, đơn vị cần xác định công tác xây dựng và phát triển văn học - nghệ thuật là một trong những nhiệm vụ quan trọng của địa phương, đơn vị; coi văn học, nghệ thuật là nguồn lực, là sức mạnh nội sinh góp phần thúc đẩy sự phát triển phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân.

Thứ hai, đẩy mạnh thể chế hóa, cụ thể hóa đường lối, quan điểm của Đảng về văn học, nghệ thuật thành các cơ chế, chính sách và các quy định phù hợp thực tiễn; rà soát, xây dựng, bổ sung, hoàn thiện và triển khai thực hiện tốt cơ chế, chính sách đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn học nghệ thuật, làm rõ các lĩnh vực cần xã hội hoá, lĩnh vực Nhà nước và nhân dân cùng làm, lĩnh vực Nhà nước phải đầu tư bảo tồn, xây dựng và phát triển; kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để phát huy mọi tiềm năng, nguồn lực, tạo động lực cho các tài năng văn học, nghệ thuật phát triển. Tiếp tục cải thiện môi trường sáng tạo, môi trường làm nghề của văn nghệ sĩ; tôn trọng quyền tự do sáng tạo của văn nghệ sĩ trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để góp phần phát huy tiềm năng, tinh thần cống hiến và trách nhiệm công dân của đội ngũ văn nghệ sĩ.

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động sáng tác, nghiên cứu, phê bình văn học, nghệ thuật; đổi mới công tác xuất bản các tác phẩm văn học, nghệ thuật, đảm bảo phong phú, đa dạng về nội dung đề tài, tăng nhanh về số lượng và chất lượng. Chú trọng làm tốt ba khâu: sáng tác - công bố tác phẩm - phát hành; mở rộng các hình thức công bố tác phẩm, đưa tác phẩm đến với công chúng, nhất là trong trường học, các cơ quan, các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh; phấn đấu có nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật đạt giải trong các cuộc thi quốc gia và khu vực. Nâng cao chất lượng các giải thưởng văn học, nghệ thuật của tỉnh, đặc biệt là giải thưởng văn học, nghệ thuật Lê Thánh Tông. Đổi mới về hình thức, nâng cao chất lượng tin, bài Tạp chí xứ Thanh, phát huy vai trò kênh thông tin, cầu nối giữa văn nghệ sỹ với bạn đọc để phục vụ tốt hơn, sâu rộng hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của Nhân dân.

Thứ tư, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và bố trí phù hợp đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, định hướng chính trị tư tưởng, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ; phát hiện, ngăn chặn kịp thời một số phần tử xấu, lợi dụng tự do ngôn luận, lợi dụng lòng tin của người dân để truyền bá các nội dung có tư tưởng tiêu cực, không lành mạnh, chống phá Đảng, Nhà nước, tác động xấu đến xã hội và Nhân dân. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác, giao lưu văn học, nghệ thuật với các địa phương, đơn vị trong và ngoài tỉnh; tích cực chuyển đổi số; chú trọng phát triển các lĩnh vực dịch vụ văn học, nghệ thuật, tạo cơ sở vững chắc xây dựng thị trường các sản phẩm văn học, nghệ thuật phát triển đồng bộ, hiện đại trong bối cảnh mới.

Thứ năm, thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố kiện toàn tổ chức Hội Văn học, nghệ thuật tỉnh vững mạnh toàn diện; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hội, nhất là cán bộ trẻ, cán bộ nữ; thường xuyên có kế hoạch bồi dưỡng lý luận, giáo dục chính trị tư tưởng, định hướng sáng tác cho đội ngũ văn nghệ sĩ trực tiếp sáng tác; khuyến khích, động viên đội ngũ sáng tác bám sát thực tiễn đời sống xã hội để có những tác phẩm văn học, nghệ thuật mang đậm nét văn học, phản ánh hơi thở của cuộc sống.