(Thanhhoa.dcs.vn): Xác định phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đổi mới khoa học công nghệ được coi là một trong những giải pháp then chốt, trọng tâm trong phát triển nông nghiệp; trong thời gian qua, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Khâu đột phá về nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ; chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, giai đoạn 2021 - 2025 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.
*Trong trồng trọt, tỷ lệ sử dụng các giống tiến bộ, ứng dụng kỹ thuật sinh học đến nay đạt 93% đối với lúa, 100% đối với ngô, 82% đối với rau màu, 87% đối với cây công nghiệp. Ứng dụng công nghệ nhà kính, nhà màng để sản xuất rau, quả, hoa đến nay trên địa bàn tỉnh đạt trên 170ha. Diện tích sản xuất lúa theo hướng hữu cơ trên địa bàn tỉnh đến nay đạt 840ha. Đã nghiên cứu, chọn tạo thành công 12 giống lúa (01 giống lúa lai F1 và 11 giống lúa thuần chất lượng cao); du nhập, khảo nghiệm 06 giống mía mới có năng suất, trữ đường cao bổ sung vào cơ cấu giống lúa chủ lực của tỉnh; phục tráng 05 loại cây trồng tại địa phương (lúa nếp hạt cau, nếp cẩm, bưởi Luận Văn, cam Vân Du, quýt vòi, mía Kim Tân); ứng dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô để nhân giống cây trồng sạch bệnh như hoa đồng tiền, hoa lan, mía, chuối tiêu... Diện tích gieo trồng ngô biến đổi gen trên địa bàn tỉnh hàng năm đạt trên 10.900ha, cho năng suất cao, có khả năng kháng sâu bệnh, góp phần tăng lợi nhuận cho người trồng. Xây dựng hoàn chỉnh quy trình và ứng dụng trên diện tích 6.900ha lúa sản xuất thông minh thích ứng biến đổi khí hậu và 1.400ha rau các loại. Tiếp nhận, chuyển giao thành công công nghệ sinh học trong sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu, đông trùng hạ thảo, lan kim tuyến… Xây dựng 03 mô hình (03 ha/mô hình) sắn sạch bệnh, giống sắn mới có khả năng kháng bệnh Khảm lá sắn tại các huyện Như Xuân, Thọ Xuân, Ngọc Lặc. Xây dựng, thiết lập và duy trì 59 mã số vùng trồng (Yên Định 30 mã số vùng trồng ớt; Thọ Xuân 09 mã số vùng trồng lúa, 01 vùng trồng bưởi; Triệu Sơn 11 mã số vùng trồng lúa; Nông Cống 05 mã số vùng trồng lúa; thành phố Thanh Hóa 01 mã số vùng trồng lúa; TX. Bỉm Sơn 01 mã số vùng trồng lúa và Hậu Lộc 01 mã số vùng trồng lúa). Phát triển, nhân rộng các mô hình có hiệu quả cao, như: mô hình lúa - cá tại huyện Hà Trung đạt tiêu chuẩn VietGAP với diện tích 35ha; mô hình phát triển cây gai xanh nguyên liệu phục vụ nhà máy sợi dệt tại huyện Cẩm Thủy; mô hình lúa rươi tại huyện Quảng Xương và Nông Cống với diện tích 8ha; bưởi hữu cơ tại huyện Yên Định, rau hữu cơ tại huyện Đông Sơn… Diện tích được ứng dụng, chuyển giao công nghệ tưới nước tiết kiệm đối với rau an toàn, cây ăn quả và vùng mía thâm canh trên địa bàn tỉnh đến nay đạt 2.810ha, tăng 130ha so với năm 2021. Sản xuất tập trung theo chuỗi giá trị tiếp tục được triển khai mở rộng, các mô hình liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm các loại cây trồng với tổng diện tích liên kết trên 80.000ha. Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha đất trồng trọt năm 2022 ước đạt 115 triệu đồng/ha, tăng 03 triệu đồng/ha so với năm 2021.
*Trong chăn nuôi:
- Các vùng sản xuất, chăn nuôi tập trung: Hiện nay có 72 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi quy mô lớn; trong đó, có các doanh nghiệp chăn nuôi lớn có vốn đầu tư nước ngoài, như: Công ty chăn nuôi C.P, CJ, Japfa comfeed, Golden, Mavin, Newhope... hình thành chuỗi chăn nuôi theo hình thức gia công, đang đem lại hiệu quả cao cho người chăn nuôi khi tham gia vào chuỗi liên kết; các doanh nghiệp chăn nuôi lớn trong nước đầu tư xây dựng các dự án lớn trong lĩnh vực chăn nuôi gắn với nhà máy chế biến hoặc giết mổ, như: Tập đoàn Vinamilk, Tập đoàn TH True milk, Tập Đoàn Hòa Phát, Tập Đoàn DABACO, Công ty RTD, Công ty Phú Gia, 3F. Toàn tỉnh có 47 khu/cụm trang trại chăn nuôi tập trung, các khu chăn nuôi tập trung trên địa bàn tỉnh trong những năm qua đã hình thành và phát triển đáp ứng đúng theo quy hoạch vùng và chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chuyên môn gắn với sự phù hợp yếu tố vị trí, địa hình, kinh tế và xã hội của địa phương.
Từ năm 2022 đến nay, UBND tỉnh đã chấp thuận chủ trương đầu tư 09 dự án chăn nuôi lợn, gà và vịt công nghệ cao với tổng mức đầu tư đạt 770 tỷ đồng; một số dự án đầu tư lớn, trọng điểm về chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đang hoàn thành các hạng mục xây dựng, nhập con giống về nuôi, tạo ra sản phẩm trong quý I/2023, như: (1) Khu trang trại sản xuất, kinh doanh giống lợn và gia công chăn nuôi lợn thương phẩm chất lượng cao, an toàn khu vực phía Bắc Việt Nam tại xã Thạch Tượng, huyện Thạch Thành (đã hoàn thành và đi vào hoạt động với công suất 9.000 lợn nái, 70.000 lợn thịt/lứa); (2) Khu chăn nuôi lợn giống và thương phẩm ứng dụng công nghệ cao DABACO tại xã Thạch Tượng, Thạch Lâm, huyện Thạch Thành (đã hoàn thành 94% khối lượng công việc và đi vào hoạt động quy mô 5.000 lợn nái); (3) Khu liên hợp sản xuất, chăn nuôi công nghệ cao Xuân Thiện, Thanh Hóa (đã hoàn thành 95% khối lượng công việc và đi vào hoạt động quy mô 1.780 lợn nái). Đã xây dựng thành công mô hình chuỗi chăn nuôi vịt liên kết theo chuỗi giá trị tại huyện Nông Cống.
- Về sản phẩm và hương hiệu đặc trưng: Nhóm con nuôi đặc sản đạt 2,25 triệu con; trong đó: lợn rừng, lợn mán, lợn lòi, lợn lai đạt 25 nghìn con; gà ri, gà mía, gà đồi đạt 1,3 triệu con; vịt cỏ, vịt bầu, vịt cổ lũng đạt 700 nghìn con, con nuôi khác: 225 nghìn con; phát triển ổn định đàn vật nuôi tại các huyện miền núi, tăng thu nhập cho người dân, ổn định đời sống sản xuất.
- Về sản xuất chăn nuôi theo chuỗi giá trị: Đã hình thành và phát triển chăn nuôi gia cầm theo chuỗi liên kết chăn nuôi gà gắn với chế biến và tiêu thụ ở các huyện, như: Yên Định, Thọ Xuân, Hậu Lộc, Nga Sơn, Triệu Sơn... với Tập đoàn Japfa Việt Nam, Tập đoàn CP Việt Nam, Golden, Công ty CP Nông sản Phú Gia; Công ty chăn nuôi Thọ Xuân; Công ty TNHH sản xuất và Thương mại Hiền Nhuần; Công ty TNHH thực phẩm sạch Phúc Vinh, 3F... Hệ thống chế biến: Công ty CP nông sản Phú Gia và Tập đoàn Mastergood - Hunggary đầu tư dự án xây dựng nhà máy giết mổ, chế biến gia cầm xuất khẩu VietAvis tại xã Hoằng Quỳ, huyện Hoằng Hóa, với tổng vốn đầu tư 300 tỷ đồng (quy mô giai đoạn 1 đạt 2.500 con gia cầm/giờ đã đi vào hoạt động từ tháng 11/2019), tổng công suất thiết kế dự án đạt 8.000 con/giờ gắn với chuỗi liên kết chăn nuôi gà công nghệ cao, khoảng 20 cụm gà liên kết 4A trên địa bàn tỉnh, sản lượng từ 12-15 triệu con/năm.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc ứng dụng KH&CN vào nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới vẫn còn những hạn chế: Chưa tạo đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chưa tạo cơ sở vững chắc cho chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng hiệu quả, bền vững; chưa ứng dụng đồng bộ KH&CN từ sản xuất đến tiêu thụ nông lâm thủy sản. Một số đề tài, mô hình ứng dụng KH&CN thành công song việc nhân rộng còn chậm, nhất là các mô hình ứng dụng công nghệ cao theo chuỗi giá trị. Chưa có nhiều đề tài nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sau thu hoạch, bảo quản chế biến lâm sản, công nghệ mới và sản phẩm chất lượng cao, chưa tiếp cận nhanh với khoa học công nghệ hiện đại của thế giới và khu vực. Chưa có nhiều tổ chức, cá nhân mạnh dạn đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, phương thức canh tác chủ yếu theo phương pháp truyền thống. Chuỗi liên kết trong chăn nuôi chưa bền vững, chỉ mới hình thành chuỗi liên kết chăn nuôi gia công cho các doanh nghiệp; thương hiệu, chỉ dẫn địa lý sản phẩm chăn nuôi còn hạn chế. Việc ứng dụng phần mềm quản lý chuỗi cung ứng sản phẩm thực phẩm an toàn và tích hợp thông tin vào mã QR Code bước đầu có kết quả tích cực, tuy nhiên số lượng, đối tượng áp dụng triển khai chưa nhiều...