(Thanhhoa.dcs.vn): Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò, trân trọng và động viên đội ngũ trí thức đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Người nhiều lần khẳng định: "Trí thức là vốn liếng quý báu của dân tộc"[1], “Trong các tầng lớp xã hội, người sĩ phu chiếm vị trí hàng đầu”[2]. Niềm tin lớn lao của Người giành cho đội ngũ trí thức chính là chất keo gắn kết để đội ngũ này tự nguyện cống hiến tài năng, sức lực vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc. Với nhãn quan sáng suốt, Người đã quy tụ được nhiều nhân sĩ, trí thức của chế độ cũ, những nhà khoa học ở nước ngoài về phục vụ công cuộc kháng chiến, kiến quốc. Nhờ vậy, Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân tộc giành được thắng lợi to lớn trong cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân và xây dựng một chế độ xã hội mới tốt đẹp hơn. Ngày nay, trong công cuộc đổi mới, đội ngũ trí thức nước ta ngày càng phát triển nhanh về số lượng, nâng cao về chất lượng, đã phát huy vai trò trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và khẳng định vị trí của mình trong lịch sử dân tộc.

Thanh Hóa quê hương thân yêu của chúng ta nằm ở vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, điểm kết nối Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung Bộ với Vùng đồng bằng Sông Hồng, với “mạch núi cao vót, sông lớn lượn quanh, biển ở phía đông, Ai Lao sát phía tây”, “Núi sông rất đẹp, là một chỗ đất có cảnh đẹp ở nơi xung yếu”^[3]. Trải qua các giai đoạn lịch sử, Thanh Hóa luôn khẳng định vị trí quan trọng trong tiến trình dựng nước và giữ nước của dân tộc, nơi sinh thành, dưỡng dục nhiều anh hùng, hào kiệt đức cao, đạo trọng mà tên tuổi và sự nghiệp làm rạng danh quê hương, đất nước, đó là: Lê Hoàn, Lê Lợi, Lê Thánh Tông, Khương Công Phụ, Lê Văn Hưu, Lương Đắc Bằng, Đào Duy Từ...

Trong những năm qua, với sự chung sức, đồng lòng quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc tỉnh ta đã phát huy cao độ nội lực, khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng, lợi thế, tranh thủ thu hút đầu tư từ bên ngoài, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa quê hương, đất nước. Đặc biệt, từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025 đến nay, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những ảnh hưởng rất nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, suy thoái kinh tế thế giới kéo dài, tác động tiêu cực đến tất cả các ngành, lĩnh vực và đời sống của Nhân dân; song, chúng ta đã đoàn kết, chủ động, linh hoạt, sáng tạo, triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp, đúng đắn, nên bức tranh tổng thể kinh tế - xã hội của tỉnh ta vẫn tiếp tục khởi sắc. Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng khá, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân hằng năm ước đạt 9,69%[4], đứng thứ 5 cả nước. Quy mô GRDP năm 2023 đạt 279.074 tỷ đồng, gấp 1,5 lần năm 2020, đứng thứ 8 cả nước. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh luôn vượt dự toán, tốc độ tăng thu đạt 11,3%; trong đó năm 2022 đạt 51.138 tỷ đồng, là năm đầu tiên thu ngân sách của tỉnh vượt mốc 51 nghìn tỷ đồng, gấp 1,62 lần; GRDP bình quân đầu người năm 2023 đạt 3.144 USD, gấp 1,42 lần năm 2020. Cơ cấu các ngành kinh tế trong GRDP chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa; nhiều chỉ tiêu thuộc lĩnh vực nông nghiệp, sản xuất công nghiệp, dịch vụ, tăng cao hơn so với mục tiêu Nghị quyết và so với năm 2020. Trong nửa đầu nhiệm kỳ, đã khởi công, khánh thành, đưa vào hoạt động nhiều cơ sở công nghiệp mới, quy mô lớn, như: Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2, Nhà máy xi-măng Đại Dương 1, Đại Dương 2, Dây chuyền 4 - Nhà máy xi-măng Long Sơn, Nhà máy sản xuất lốp ô tô Radial, Nhà máy luyện cán thép Nghi Sơn số 2, Nhà máy sản xuất găng tay Nitrile Intco Việt Nam, Nhà máy sản xuất gia công giày dép xuất khẩu Adiana Thọ Dân, Nhà máy may xuất khẩu S&D Thanh Hóa tại xã Dân Lực, huyện Triệu Sơn, Nhà máy may mặc Leading Star Thanh Hóa...; đồng thời, khởi công một số dự án giao thông quan trọng, như: Đường Vạn Thiện - Bến En, đường nối Quốc lộ 1 với Quốc lộ 45 từ xã Hoằng Xuân (huyện Hoằng Hóa) đến xã Thiệu Long (huyện Thiệu Hóa), đường giao thông từ Khu công nghiệp Bỉm Sơn đến đường bộ ven biển đoạn Nga Sơn - Hoằng Hóa, tuyến đường bộ ven biển đoạn Nga Sơn - Hoằng Hóa... qua đó góp phần tăng cường kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và tăng năng lực sản xuất công nghiệp của tỉnh.

Là vùng đất trầm tích các giá trị văn hóa, giàu bản sắc, được tôi luyện qua lịch sử đầy thăng trầm nhưng rất đỗi hào hùng của dân tộc; cùng với việc chăm lo phát triển kinh tế, tỉnh luôn quan tâm đến các lĩnh vực văn hóa - xã hội. Giáo dục mũi nhọn, thể thao thành tích cao duy trì trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước. An sinh xã hội được bảo đảm, đời sống Nhân dân được nâng lên; nhiều hộ gia đình nghèo nhiều năm sinh sống trên sông và ở các khu vực có nguy cơ cao bị lũ ống, lũ quét, sạt lở đất được hỗ trợ xây dựng nhà ở mới nơi an toàn. Tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 1,5%/năm. Các sự kiện lớn của tỉnh được tổ chức thành công; nhiều dấu ấn về văn hóa, giáo dục, thể thao đạt các danh hiệu quán quân của cả nước, đã tạo sức lan toả mạnh mẽ, được dư luận và Nhân dân khen ngợi, đánh giá cao. Chính trị ổn định, quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế và liên kết, hợp tác với các tỉnh, thành bạn được tăng cường.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị được triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện và đạt kết quả tích cực; nhiều khuyết điểm, vi phạm trên các lĩnh vực được chấn chỉnh, khắc phục, xử lý kịp thời, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, chỉ đạo, quản lý, điều hành của chính quyền và hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội. Những kết quả nêu trên, tiếp tục nhân lên niềm tin và khát vọng, tạo ra khí thế mới, động lực mới để tỉnh ta vững vàng trên hành trình hướng tới "khát vọng thịnh vượng".

*

*           *

Trí thức Thanh Hóa là lực lượng đông đảo trong xã hội, hoạt động trong hầu hết các ngành, lĩnh vực, các thành phần kinh tế của tỉnh, đội ngũ trí thức tỉnh ta đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống xã hội của tỉnh. Trong những năm gần đây, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện của các cấp ủy đảng, chính quyền; nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh, động viên, khen thưởng trí thức được ban hành và triển khai thực hiện kịp thời; đội ngũ trí thức đã phát huy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo, tích cực truyền bá tri thức, nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài; nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống, góp phần tăng năng suất lao động, nâng cao thu nhập cho người dân, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của tỉnh.

Trong nhiệm kỳ 2018-2023 vừa qua, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh và các hội thành viên tiếp tục có những bước tiến mới trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Tổ chức bộ máy của Liên hiệp hội ngày càng được hoàn thiện; công tác tập hợp, thu hút trí thức tham gia được quan tâm; đến nay, Liên hiệp hội đã có 34 hội thành viên, 14 trung tâm khoa học và công nghệ, với gần 24.000 cán bộ, hội viên. Bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh và thực tiễn cuộc sống, Liên hiệp hội và các hội thành viên đã đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với các chương trình, đề án, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, lĩnh vực; tổ chức nhiều chương trình, hoạt động sáng tạo thiết thực, ý nghĩa thu hút đông đảo cán bộ, hội viên trí thức tham gia, như: Nghiên cứu khoa học, sinh hoạt câu lạc bộ, diễn đàn khoa học, hội thi sáng tạo kỹ thuật, giải thưởng sáng tạo khoa học và công nghệ, tư vấn, phản biện và giám định xã hội,… Bên cạnh đó, Liên hiêp hội đã chủ động phối hợp với các ban, ngành chức năng tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh xây dựng và ban hành “Quy chế tiếp xúc, gặp gỡ, tham vấn và đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh với đội ngũ trí thức trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá”, “Quy chế xét chọn, tôn vinh danh hiệu trí thức Khoa học và Công nghệ tiêu biểu tỉnh Thanh Hoá"; tham mưu tổ chức thành công 01 Hội nghị tiếp xúc, gặp gỡ, tham vấn và đối thoại giữa Lãnh đạo tỉnh với đội ngũ trí thức và Lễ tôn vinh, trao biểu trưng Trí thức Khoa học và Công nghệ tiêu biểu cấp tỉnh lần thứ Nhất… Đội ngũ trí thức tỉnh ta ngày càng trưởng thành về mọi mặt; tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống, đóng góp vào sự phát triển của tỉnh. Đặc biệt, trong những thời khắc thử thách nhất do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, chúng ta đã chứng kiến nhiều hình ảnh đẹp, tấm gương dấn thân vì việc nghĩa, hy sinh vì cộng đồng của đội ngũ trí thức, góp phần cùng cả tỉnh vượt qua khó khăn, đẩy lùi dịch bệnh, phục hồi và phát triển kinh tế.

Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đánh giá cao các hoạt động và những đóng góp của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh; trân trọng ghi nhận những nỗ lực, cố gắng và những cống hiến của đội ngũ trí thức đối với sự phát triển của tỉnh nhà.

Nhiệm kỳ mới 2023-2028 của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đang mở ra phía trước. Trong bối cảnh thế giới đang ngày càng biến đổi và đứng trước nhiều thách thức, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ thông tin, internet, Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi công nghệ số và trí tuệ nhân tạo,… tạo ra cả thời cơ, thách thức đối với mỗi quốc gia. Thực tiễn sinh động đó, đòi hỏi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ phải phát huy vai trò lực lượng tiên phong, nòng cốt trong công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển quê hương, đất nước, góp phần cùng với cả tỉnh thực hiện thành công mục tiêu “đến năm 2025, Thanh Hóa trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước, trở thành một cực tăng trưởng ở phía Bắc của Tổ quốc và đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, người dân có mức sống cao hơn bình quân cả nước”[5]. 

Để thực hiện thành công mục tiêu lớn lao đó; trong thời gian tới, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật, các hội thành viên và đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ tỉnh nhà cần hướng hoạt động của mình vào một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, quán triệt, triển khai thực hiện đồng bộ, kịp thời Nghị quyết số 45-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XIII) về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới, Kế hoạch số 20-KH/TW ngày 28/11/2023 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động số 57-CTr/TU ngày 10/01/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đội ngũ trí thức; nhằm khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc, tin tưởng và ủng hộ đường lối, chủ trương của Đảng; nhận thức sâu sắc về sức mệnh của trí thức đối với quê hương, đất nước; phát huy tinh thần đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của đội ngũ trí thức Thanh Hóa, góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và phát triển quê hương, đất nước.

Thứ hai, phát huy vai trò tổ chức chính trị - xã hội của trí thức tỉnh nhà; Liên hiệp hội các cấp cần tiếp tục quan tâm chăm lo làm tốt vai trò cầu nối giữa đội ngũ trí thức với các cấp ủy Đảng, chính quyền; vừa giúp các cấp ủy Đảng, chính quyền thực hiện công tác vận động trí thức, vừa thường xuyên phản ánh tâm tư, nguyện vọng của đội ngũ trí thức với Đảng và chính quyền; thực hiện tốt nhiệm vụ vận động trí thức sát cánh cùng các đoàn thể khác không ngừng tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, trên cơ sở liên minh chiến lược giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức. Bên cạnh đó, tiếp tục nâng cao hơn nữa trách nhiệm trong việc tập hợp, đoàn kết rộng rãi đội ngũ trí thức trong mọi thành phần kinh tế, mọi giai tầng xã hội, mọi lứa tuổi, nhất là trí thức làm lãnh đạo, quản lý, trí thức trẻ, trí thức có uy tín, trí thức trong tôn giáo, dân tộc; làm tốt vai trò điều hòa, phối hợp giữa các hội thành viên, tạo môi trường hoạt động dân chủ, tôn trọng tự do sáng tạo trong nghiên cứu, trao đổi học thuật để người trí thức tự giác tham gia các hoạt động của hội, đóng góp thiết thực vào việc giải quyết những vấn đề đã và đang nảy sinh từ thực tiễn cuộc sống, những chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp mà Đại hội Đảng các cấp đã đề ra; chăm lo làm tốt việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các hội thành viên và đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ.

Thứ ba, bám sát các mục tiêu, định hướng lớn và tình hình thực tế của tỉnh để định hướng hoạt động nghiên cứu khoa học, công nghệ; xây dựng các diễn đàn, tạo các "sân chơi khoa học", khuyến khích, động viên, cổ vũ, phát huy tinh thần dân chủ, tính năng động, sáng tạo, hoài bão của đội ngũ trí thức trong hoạt động nghiên cứu khoa học. Chú trọng vào việc nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, đổi mới thiết bị, bảo vệ môi trường, cung cấp thông tin thị trường, quản trị doanh nghiệp…; nâng cao chất lượng các giải thưởng, hội thi sáng tạo khoa học và công nghệ; phát hiện, tôn vinh các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong hoạt động sáng tạo khoa học và công nghệ. Khuyến khích các hội thành viên, các nhà khoa học tham gia tích cực và có hiệu quả vào việc tư vấn, phản biện, giám định xã hội, góp phần nâng cao chất lượng các chương trình, đề án và những chính sách do Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh ban hành; đồng thời thể hiện trách nhiệm xã hội của đội ngũ trí thức tham gia đóng góp trí tuệ vào các chủ trương, chính sách và các đề án lớn, quan trọng của cấp uỷ, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh.

Thứ tư, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của Liên hiệp và các hội thành viên theo hướng sát thực tiễn, xây dựng tổ chức Hội vững mạnh để thực sự là chỗ dựa tin cậy của đội ngũ trí thức khoa học và kỹ thuật tỉnh nhà. Trước mắt, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh cần khẩn trương nghiên cứu xây dựng Đề án "Đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa đến năm 2030 và định hướng đến năm 2045", báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định. Liên hiệp và các hội thành viên tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các ban, sở, ngành chức năng của tỉnh bám sát nhu cầu thực tiễn để có nhiều đề án, đề tài thiết thực, hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của quê hương, đất nước. Phát huy tối đa năng lực sáng tạo và tham gia nghiên cứu khoa học của cộng đồng doanh nghiệp và người dân... Chuẩn bị thật tốt các điều kiện để tổ chức thành công Đại hội đại biểu Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thanh Hoá lần thứ VII, nhiệm kỳ 2023-2028, để Đại hội thực sự là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng của đội ngũ trí thức khoa học, công nghệ trên địa bàn tỉnh.

Thứ năm, xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện là đầu tư cho xây dựng, bồi đắp "nguyên khí quốc gia" và phát triển bền vững; là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các ngành cần thường xuyên tiếp xúc, gặp gỡ, tham vấn và đối thoại trực tiếp với đội ngũ trí thức; vận dụng các hình thức linh hoạt, động viên, khuyến khích đội ngũ trí thức hăng say nghiên cứu, cống hiến trí tuệ trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo, giúp đỡ, tạo điều kiện, quan tâm bố trí nguồn lực từ ngân sách, các nguồn lực trong xã hội đầu tư phát triển hạ tầng khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo, các quỹ đầu tư phát triển khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo, đổi mới sáng tạo; tạo môi trường thuận lợi cho trí thức làm việc, nghiên cứu, sáng tạo, cống hiến; quan tâm, tạo điều kiện để Liên hiệp hội và các hội thành viên phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình, đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển của tỉnh./.