(Thanhhoa.dcs.vn): Theo số liệu của Công an tỉnh, từ năm 2020 đến nay cơ quan công an đã thụ lý, điều tra 34 vụ án/66 bị can liên quan đến tội phạm về vật liệu nổ; thu giữ hơn 1.300 kg thuốc nổ các loại (chủ yếu là thuốc nổ công nghiệp), 9.500 kíp nổ, 1.875 kg tiền chất thuốc nổ và nhiều phụ kiện nổ khác... Qua thực tiễn công tác điều tra cho thấy tình trạng chế tạo, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ công nghiệp ngày càng có những diễn biến phức tạp, xảy ra nhiêu vụ có số lượng tang vật lớn, tính chất đặc biệt nghiêm trọng; tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.
Hành vi chế tạo trái phép vật liệu nổ để khai thác tài nguyên đã diễn ra từ nhiều năm nay và diễn biến phức tạp nhất là sau Đại dịch Covid-19. Nguyên nhân do nền kinh tế dần phục hồi, nhu cầu về vật liệu xây dựng tăng cao; một số doanh nghiệp đã lợi dụng việc được cấp phép sử dụng vật liệu nổ để mua tiền chất thuốc nổ (loại Amonium Nitrat) và chế tạo trái phép thuốc nổ để sử dụng nhằm tăng khối lượng, che giấu trữ lượng khai thác. Điển hình vào ngày 02/4/2023, Công an tỉnh đã phát hiện, khởi tố điều tra, xử lý 14 đối tượng là quản lý, công nhân tại mỏ đá của Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Tân Sơn (thuộc xã Vĩnh An, huyện Vĩnh Lộc) có hành vi chế tạo hơn 750kg thuốc nổ Anfo, sử dụng trái phép hơn 30 kg thuốc nổ công nghiệp loại AD1, hơn 100 kíp nổ điện để chuẩn bị sử dụng khai thác đá. Bên cạnh đó, đã xuất hiện thủ đoạn mới như: Một số đối tượng chuyên mua bán vật liệu nổ đã “đặt hàng” các đối tượng trộm cắp chuyên nghiệp để trộm cắp (chiếm đoạt) kíp nổ, thuốc nổ tại các kho của các doanh nghiệp được cấp phép sử dụng vật liệu nổ; sau khi mua lại từ các đối tượng trộm cắp, các đối tượng này đã bán lại cho ngư dân đi đánh cá để kiếm lời. Điển hình là vào tháng 3/2023, Công an tỉnh đã triệt phá, khởi tố điều tra, xử lý 06 đối tượng trong đường dây trộm cắp vật liệu nổ tại địa bàn các huyện Thường Xuân, Nga Sơn, thu giữ hơn 5.000 kíp nổ, 06 kg thuốc nổ công nghiệp loại AD1; mở rộng điều tra đã bắt giữ, khởi tố thêm 02 đối tượng có hành vi mua bán trái phép vật liệu nổ.
Qua điều tra, Cơ quan An ninh điều tra - Công an tỉnh làm rõ về phương thức, thủ đoạn của tội phạm; xác định một số sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực vật liệu nổ mà các đối tượng đã lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội như sau:
- Đối với hành vi “Chế tạo, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép vật liệu nổ”, một số doanh nghiệp đã lợi dụng việc được phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp để làm điểm giao dịch, mua bán trái phép vật liệu nổ hoặc mua tiền chất thuốc nổ để chế tạo thuốc nổ sử dụng trái phép; lợi dụng địa bàn xa trung tâm, ít có sự kiểm soát của cơ quan chức năng để sử dụng trái phép vật liệu nổ.
- Đối với hành vi “Chiếm đoạt vật liệu nổ” đã lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong công tác xây dựng, quản lý kho vật liệu nổ của các doanh nghiệp như: kho vật liệu nổ không có hệ thống Camera an ninh, kích thước các ô thoáng của kho vật liệu nổ rộng;công tác bảo vệ, canh gác chưa được chú trọng, còn nhiều sơ hở,…
Để tăng cường công tác quản lý vật liệu nổ công nghiệp và nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm minh các đối tượng có hành vi chế tạo, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép, chiếm đoạt vật liệu nổ trên địa bàn tỉnh; khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý vật liệu nổ công nghiệp, ngăn chặn các hành vi vi phạm có thể xảy ra, Cơ quan An ninh điều tra - Công an tỉnh đã có văn bản kiến nghị Sở Công Thương triển khai một số nội dung như sau:
1. Tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực vật liệu nổ; các hình thức xử lý nghiêm minh của pháp luật đối với các hành vi vi phạm về vật liệu nổ nhằm góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân, các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động liên quan đến vật liệu nổ và đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước.
2. Yêu cầu các đơn vị có hoạt động sử dụng vật liệu nổ công nghiệp trên địa bàn tỉnh thực hiện tốt các nội dung sau:
- Tăng cường kiểm tra, rà soát các vị trí xung yếu tại khu vực kho vật liệu nổ như: Hàng rào, hệ thống khóa, cửa kho, hệ thống chiếu sáng khu vực kho. Có biên pháp gia cố kịp thời chống xâm nhập trái phép, trang bị camera an ninh và bố trí lực lượng bảo vệ canh gác kho vật liệu nổ công nghiệp 24/24 giờ, nhất là vào ban đêm và ngoài giờ làm việc.
- Quản lý, giám sát chặt chẽ việc xuất, nhập và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; thi công khoan nổ mìn bảo đảm tuyệt đối an toàn, không để mất, thất thoát vật liệu nổ công nghiệp. Nếu xảy ra việc xâm nhập trái phép khu vực bảo quản vật liệu nổ công nghiệp, mất cắp, thất thoát hoặc xảy ra sự cố trong hoạt động vật liệu nổ công nghiệp phải khẩn trương, kịp thời báo cáo cơ quan chức năng.
- Người liên quan trực tiếp đến hoạt động vật liệu nổ công nghiệp phải được huấn luyện, kiểm tra cấp Giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn vật liệu nô công nghiệp theo quy định tại Điều 5, Nghị định số 71/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ về vật liệu nổ công nghiệp và tiền chất thuốc nổ.
- Tăng cường công tác kiểm tra, quản lý chặt chẽ số lượng vật liệu nổ công nghiệp đem ra bãi nổ, phải thường xuyên kiểm tra bãi nổ từ lúc khoan, nạp thuốc cho đến khi nổ, xử lý kịp thời “mìn câm” trên bãi nổ (nếu có) để bảo đảm an toàn, không bị thất thoát vật liệu nổ trong quá trình sử dụng.
3. Thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật trong việc tiếp nhận hồ sơ, thẩm định để cấp giấy phép sử dụng vật liệu nổ; thẩm định, phê duyệt thiết kế hoặc phương án nổ mìn của tổ chức, doanh nghiệp sử dụng vật liệu nổ theo đúng quy định. Tạm dừng hoặc thu hồi Giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp đối với các trường hợp khai thác, thi công không đúng theo thiết kế, vi phạm các quy chuẩn, tiêu chuẩn về an toàn, đặc biệt là các doanh nghiệp có sai phạm đến mức phải xử lý hình sự.
4. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, đánh giá điều kiện của học viên tham gia lóp tập huấn, bồi dưỡng để cấp Giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn vật liệu nổ; không để các trường hợp không tham gia kiểm tra sát hạch, không đủ điều kiện để tham gia tập huấn nhưng vẫn được cấp Giấy chứng nhận; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động liên quan đến vật liệu nổ để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những vi phạm./.