(Thanhhoa.dcs.vn): Tỉnh Thanh Hóa nằm ở khu vực Bắc Trung Bộ, có diện tích tự nhiên 11.120 km2 (đứng thứ 5 cả nước), với 102 km bờ biển, 213,6 km đường biên giới giáp với tỉnh Hủa Phăn (nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào). Tỉnh có 27 đơn vị hành chính cấp huyện (gồm 23 huyện, 02 thị xã, 02 thành phố), 558 xã, phường, thị trấn (468 xã, 60 phường, 30 thị trấn); dân số trên 3,7 triệu (đứng thứ 3 cả nước), gồm 07 dân tộc (Kinh, Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao, Khơ Mú). Riêng khu vực miền núi có 11 huyện, 175 xã, thị trấn, diện tích gần 8.000 km2, dân số trên 1,1 triệu người, trong đó có gần 700.000 đồng bào dân tộc thiểu số.
Thanh Hóa là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Nhắc đến xứ Thanh là nhắc đến nguồn cội của những di sản văn hóa phong phú, đa dạng với nhiều di tích có giá trị. Dòng văn hóa lịch sử Sông Mã - bắt đầu từ văn hóa đồ đá cũ (núi Đọ) tới nền văn hóa đá mới (Đa Bút), văn hóa tiền kim khí (Gò Trũng, Hoa Lộc) làm nên nền văn hóa đồ đồng với “Trống đồng Đông Sơn” đã góp phần quan trọng cho kho tàng văn hóa Việt Nam phát triển rực rỡ, phong phú. Xứ Thanh còn là vùng đất của lễ hội và nghệ thuật diễn xướng dân gian, là một trong những cái nôi chứa đựng những giá trị văn hóa phi vật thể tiêu biểu của người Việt nói chung và đồng bào các dân tộc thiểu số nói riêng với những hình thức đặc sắc về huyền thoại, tục ngữ, ca dao, lễ tục, lễ hội, văn hóa ẩm thực... Nơi đây đã sản sinh ra những làn điệu dân ca Đông Anh, hò sông Mã của người Kinh, điệu Khặp của người Thái, hát Xường của người Mường, đồng hành cùng sử thi “Đẻ đất, đẻ nước”... Các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đều thể hiện sâu sắc những gian lao, vất vả, sự lạc quan, niềm tin và khát vọng của các thế hệ con người xứ Thanh trong lao động, sản xuất và đấu tranh chống kẻ thù xâm lược.
Xứ Thanh cũng là vùng đất “địa linh, nhân kiệt”, nơi phát tích của nhiều triều đại phong kiến Việt Nam (Tiền Lê, Hậu Lê, Nhà Hồ, Nhà Nguyễn). Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, Thanh Hóa là vùng đất “phên dậu”, “một vùng đất căn bản”, “đất bản triều”, luôn giữ vai trò trọng yếu cả về chính trị, quân sự và kinh tế. Như nhà sử học Phan Huy Chú đã khẳng định về Thanh Hóa trong Lịch triều Hiến chương loại chí, rằng: “Thanh Hóa mạch núi cao vót, sông lớn lượn quanh, biển ở phía Đông, Ai Lao sát phía Tây, Bắc giáp trấn Sơn Nam, Nam giáp đạo Nghệ An. Núi sông rất đẹp, là một chỗ đất có cảnh đẹp ở nơi xung yếu... Bởi vì đất thiêng thì người giỏi nên nảy ra những bậc phi thường…”[1]; Thanh Hóa tự hào là nơi sản sinh ra nhiều nhân vật lịch sử anh hùng dân tộc kiệt xuất, như: Triệu Thị Trinh, Lê Hoàn, Lê Lợi... Trong lịch sử khoa bảng nước nhà, xứ Thanh hiếu học đã có 1.627 các nhà khoa bảng, trong đó có 240 tiến sĩ, với nhiều tên tuổi nổi tiếng được lưu danh trên các lĩnh vực văn hóa, sử học, quân sự, ngoại giao, như: Khương Công Phụ, Lê Văn Hưu, Đào Duy Từ...
Trong suốt chặng đường đấu tranh cách mạng giải phóng dân tộc cũng như trong các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, quân và dân tỉnh Thanh Hóa đã vượt qua muôn vàn khó khăn, hy sinh gian khổ, chiến đấu kiên cường, bất khuất, góp phần to lớn vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Thanh Hóa đã huy động nhiều sức người, sức của, được xem là “Thủ đô Văn hóa kháng chiến”, góp phần cùng cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, được Bác Hồ khen ngợi “... Tiếng Điện Biên Phủ đến đâu, đồng bào Thanh Hóa cũng có một phần vinh dự đến đó”[2]. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Thanh Hóa đã làm tốt hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975. Nhiều tên đất, tên làng của xứ Thanh đã đi vào lịch sử như những khúc tráng ca bất tử cùng Tổ quốc và dân tộc, mãi mãi như một biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, như: Hàm Rồng, Nam Ngạn, Yên Vực, Đông Sơn, Đồi C4, Phà Ghép, Đò Lèn...
Những yếu tố về địa lý, lịch sử, văn hóa truyền thống đó đã tạo nên giá trị văn hóa giàu bản sắc và đầy tự hào của đất và người Thanh Hóa, được các thế hệ người dân xứ Thanh coi trọng, giữ gìn, trao chuyền, bồi đắp và phát triển không ngừng.
Trong công cuộc đổi mới ngày nay, đặc biệt là từ khi đẩy mạnh việc thực hiện các nghị quyết của Đảng về văn hóa, như: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa VII, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI… và gần đây nhất là phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Thanh Hóa đã nghiêm túc triển khai, tổ chức thực hiện hiệu quả, đưa văn hóa thấm sâu vào mọi mặt của đời sống xã hội; đồng thời, phát huy tốt vai trò trung tâm của con người Thanh Hóa trong quá trình xây dựng và phát triển tỉnh nhà.
Nhận thức của các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn tỉnh về vai trò của văn hóa và con người ngày càng toàn diện và sâu sắc hơn. Tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa, lễ hội lớn[3], có sức lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy niềm tự hào, tạo động lực tinh thần to lớn trong Nhân dân. Công tác bảo tồn, kế thừa, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các di sản văn hóa được quan tâm đẩy mạnh; toàn tỉnh có 1.535 di tích được kiểm kê và công bố; trong đó có 856 di tích được xếp hạng (gồm: 01 di sản văn hóa thế giới, 05 di tích quốc gia đặc biệt, 139 di tích cấp quốc gia, 711 di tích cấp tỉnh); có 10 bảo vật quốc gia, 21 loại hình di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; hệ thống bảo tàng trong tỉnh bảo quản và trưng bày hơn 32.855 hiện vật các loại qua các thời kỳ lịch sử, trong đó có khoảng 120 trống đồng thuộc loại quý hiếm và hàng nghìn hiện vật, cổ vật quý có giá trị lịch sử, văn hóa cao; nhiều di tích, di sản vật thể và phi vật thể được khôi phục và bảo tồn gắn với phát triển du lịch. Hoạt động nghệ thuật biểu diễn có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng nghệ thuật được nâng lên, đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa, văn nghệ ngày càng cao của Nhân dân[4]. Đội ngũ văn nghệ sĩ Thanh Hóa đã phát huy nhiệt tình sáng tạo nghệ thuật và trách nhiệm công dân trong hoạt động, sáng tác nhiều tác phẩm hướng độc giả vươn tới các giá trị chân - thiện - mỹ, với tính chiến đấu và tính nhân văn cao cả, sâu sắc. Hệ thống thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở được đầu tư từng bước hoàn thiện, đồng bộ, phục vụ tốt các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, đáp ứng nhu cầu tiếp cận và hưởng thụ văn hóa của người dân; đã xây dựng được 567 thiết chế, công trình văn hóa, thể thao, trong đó có 05 công trình cấp tỉnh, 20 công trình cấp huyện, 542/559 xã có trung tâm văn hóa - thể thao hoặc hội trường đa năng.
Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", gắn với Cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng nếp sống và văn hóa ứng xử nơi công cộng bước đầu có hiệu quả thiết thực; đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân được cải thiện rõ rệt, ngày càng phong phú, đa dạng; toàn tỉnh có trên 80,5% số hộ gia đình được công nhận gia đình văn hóa, 79,8% thôn, bản, khu phố được công nhận là khu dân cư văn hóa, trên 1.600 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp được công nhận danh hiệu đạt chuẩn văn hóa. Việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh ở gia đình, nhà trường, cộng đồng dân cư, trong cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể, doanh nghiệp được coi trọng và bước đầu phát huy được hiệu quả; đã xây dựng, nhân rộng được nhiều mô hình gia đình văn hóa tiêu biểu, ông bà, cha mẹ mẫu mực, vợ chồng hòa thuận, anh em đoàn kết, con cháu hiếu thảo, đề cao các giá trị tốt đẹp của gia đình, dòng họ, đồng thời đấu tranh phòng chống bạo lực gia đình, xây dựng gia đình phát triển bền vững[5]; hệ thống giáo dục các cấp tăng cường giáo dục đạo đức, lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống lịch sử, cách mạnh của quê hương, đất nước; các cơ quan công sở đẩy mạnh phong trào xây dựng văn hóa công sở, ứng xử văn hóa, văn minh trong thực thi công vụ, xây dựng môi trường văn hóa công sở lành mạnh, kỷ luật, kỷ cương, dân chủ, đoàn kết, nhân văn; đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân của tỉnh đã phát huy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, tích cực tham gia nhiều phong trào, hoạt động xây dựng doanh nhân giỏi, kinh doanh đúng pháp luật, có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội[6]. Hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa với các địa phương có quan hệ hợp tác hữu nghị trong và ngoài nước, như: Quảng Nam, Nghệ An, Hà Tĩnh, tỉnh Hủa Phăn (nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào); thành phố Seongnam (tỉnh Gyeonggi, Hàn Quốc), tỉnh Mittelsachsen (bang Sachsen, Cộng hòa Liên bang Đức), tỉnh Al Farwaniyah (Coet), tỉnh Niigata (Nhật Bản)...; đồng thời, phối hợp tổ chức thành công nhiều sự kiện đối ngoại văn hóa lớn tại Thanh Hóa, như: Hội nghị gặp gỡ Thanh Hóa - Hàn Quốc, Hội nghị 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản, Ngày Italia tại Thanh Hóa,..., qua đó góp phần quảng bá các giá trị văn hóa của tỉnh đến với bạn bè trong nước và quốc tế, tiếp thu nhiều tinh hoa văn hóa của thế giới và của các địa phương trong nước.
Cùng với việc đẩy mạnh phát triển văn hóa, các cấp, các ngành trong tỉnh đã tập trung xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện, trong đó trọng tâm là xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống, nhân cách. Thông qua các đợt sinh hoạt chính trị, học tập đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã giáo dục, rèn luyện, xây dựng những đức tính cao quý của con người mới, trong đó, phẩm chất nổi bật là có thế giới quan khoa học, có lý tưởng, khát vọng cống hiến; có nhân cách, lối sống đẹp, yêu quê hương, đất nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo, tự lực, tự cường; hiếu học, ham hiểu biết, có sức sáng tạo và khả năng thích ứng; có ý thức tôn trọng pháp luật; sống có tự trọng, tử tế, có dũng khí đấu tranh đẩy lùi cái xấu, cái ác, tôn vinh, nhân lên cái đẹp, cái tốt trong xã hội. Các phong trào xây dựng con người mới được tiến hành rộng khắp, tiêu biểu như: Phong trào “Xây dựng gia đình văn hoá”; “Công dân kiểu mẫu”; “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”; “Xây dựng đô thị văn minh, công dân thân thiện”; “Xây dựng phong cách nhà giáo, trường học thân thiện, học sinh tích cực”, “Thanh niên tình nguyện”, “Sáng tạo trẻ”, “Khởi nghiệp”..., qua đó đã góp phần bồi dưỡng, giáo dục, xây dựng con người Thanh Hóa ngày càng hoàn thiện chuẩn mực, luôn hướng tới các giá trị chân - thiện - mỹ[7]. Các chuẩn mực về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của con người mới đã được đưa vào một số văn bản quy phạm pháp luật, vào quy ước, hương ước làng, xã; vào quy chế, quy định, nội dung, quy tắc của cơ quan, đơn vị, tổ chức[8]. Các hoạt động thể dục, thể thao quần chúng nhằm nâng cao thể lực, tầm vóc của người Thanh Hóa được triển khai, nhân rộng và phát triển mạnh; cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” được đông đảo Nhân dân tham gia tích cực, tự giác, hiệu quả; số người tham gia tập luyện thể dục thể thao thường xuyên đạt 44% dân số; số gia đình thể thao đạt 30,6% tổng số hộ dân của tỉnh; công tác giáo dục thể chất chính khóa đạt 100%; lực lượng vũ trang chiến sỹ khỏe đạt 100%. Việc thực hiện quyền con người trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội được coi trọng và đảm bảo bằng luật pháp, quy chế, quy định, trong đó có các quyền về văn hóa của công dân.
Những kết quả đạt được trong phát triển văn hóa, xây dựng con người Thanh Hóa đã có tác động tích cực, góp phần thiết thực, có hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đặc biệt, trong bối cảnh phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có trong lịch sử, nhất là những ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19, nhưng kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021 - 2023 vẫn tiếp tục khởi sắc. Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng khá, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân hằng năm đạt 9,69%, đứng thứ 5 cả nước. Quy mô GRDP năm 2023 đạt 279.074 tỷ đồng, gấp 1,5 lần năm 2020, đứng thứ 8 cả nước. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh luôn vượt dự toán; tốc độ tăng thu đạt 11,3%. GRDP bình quân đầu người năm 2023 đạt 3.144 USD, gấp 1,42 lần năm 2020. Cơ cấu các ngành kinh tế trong GRDP chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa; nhiều chỉ tiêu tăng cao hơn so với mục tiêu và so với năm 2020. Chính trị ổn định, quốc phòng - an ninh, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đạt kết quả tích cực.
Từ thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát triển văn hóa, xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện trong thời gian qua, rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, trách nhiệm của toàn xã hội đối với nhiệm vụ phát triển văn hóa, xây dựng con người phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới.
Hai là, việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa, con người phải gắn với thực hiện các nhiệm vụ chính trị và các phong trào thi đua của các cấp, các ngành, địa phương, đơn vị; chú trọng xử lý tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân.
Ba là, kịp thời cụ thể hóa, xây dựng và triển khai có hiệu quả các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển văn hóa; tạo điều kiện và môi trường thuận lợi để thu hút mạnh mẽ các tổ chức, cá nhân chung tay xây dựng và phát triển văn hóa, con người; đẩy mạnh công tác xã hội hóa để xây dựng cơ sở vật chất, khuyến khích tham gia sáng tạo và hưởng thụ văn hóa cho mọi tầng lớp Nhân dân.
Bốn là, tăng cường công tác tuyên truyền, quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của văn hóa trong xây dựng con người; khơi dậy và phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng, tinh thần chủ động, sáng tạo, ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển văn hóa, xây dựng con người trong thời kỳ mới; kịp thời biểu dương những điển hình tiên tiến, phê phán những hiện tượng tiêu cực, phi văn hóa.
Năm là, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng đội ngũ cán bộ văn hóa, văn học nghệ thuật các cấp từng bước chính quy, chuyên nghiệp; thường xuyên trau dồi bản lĩnh chính trị, đạo đức, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, có trách nhiệm, tâm huyết với sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người.
Phát triển văn hóa và con người là nhiệm vụ trọng yếu trong sự nghiệp đổi mới hiện nay. Đảng ta đã xác định quan điểm: “Phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hóa”[9]; trọng tâm cốt lõi của phát triển văn hóa là phát triển con người, đặc biệt là xây dựng nhân cách con người. Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ phát triển văn hóa và xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới; tỉnh Thanh Hóa tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây:
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc và các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; các chương trình, đề án của Tỉnh về lĩnh vực văn hóa, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về vị trí, vai trò của văn hóa trong thời kỳ mới. Xác định rõ xây dựng và phát triển văn hóa, con người là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị, gắn nhiệm vụ phát triển văn hóa, con người với các nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị. Coi trọng xây dựng văn hóa từ trong Đảng, trong bộ máy Nhà nước mà nội dung quan trọng là học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện quy chế nêu gương của cán bộ, đảng viên trước Nhân dân.
Trước mắt, tập trung nghiên cứu xây dựng và ban hành nghị quyết của Tỉnh ủy về lãnh đạo xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Thanh Hóa, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của tỉnh và đất nước; hoàn thiện Bộ tiêu chí xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện; tổ chức phát động Cuộc vận động “Xây dựng hình ảnh con người Thanh Hóa phát triển toàn diện, thanh lịch, văn minh”.
Thứ hai, đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong gia đình, nhà trường, xã hội để nuôi dưỡng và hoàn thiện nhân cách con người, xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện trên cơ sở hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Việt Nam. Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng, giáo dục thẩm mỹ, ứng xử văn hóa, văn minh cho các tầng lớp Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ. Nâng cao chất lượng các phong trào thể dục thể thao nhằm nâng cao sức khỏe, thể chất, tầm vóc của người dân. Đổi mới, nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; thường xuyên rà soát, hoàn thiện quy ước, hương ước của làng, bản, khu phố, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp, hạn chế và loại bỏ phong tục lạc hậu; kịp thời phát hiện, lên án, ngăn chặn những biểu hiện, hành vi xuống cấp về đạo đức, lối sống, tiêu cực, trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Thứ ba, nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động văn hóa. Làm tốt công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa; coi trọng, bảo đảm sự hài hòa giữa bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Nâng cao chất lượng các hoạt động văn học, nghệ thuật; phát huy tính sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ để có nhiều tác phẩm có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật; phát huy vai trò của báo chí, truyền thông trong việc tuyên truyền, phổ biến văn hóa và quảng bá văn học, nghệ thuật đến công chúng. Tăng cường tổ chức hoạt động nghệ thuật quần chúng, chiếu phim lưu động, triển lãm, thông tin cổ động về văn hóa, con người Thanh Hóa ở các địa phương, vùng, miền trong tỉnh, nhất là trong thanh, thiếu niên, đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, người lao động trong các khu công nghiệp,… đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân.
Thứ tư, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà nước; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Thanh Hóa. Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách của Tỉnh liên quan đến lĩnh vực văn hóa, bảo đảm đồng bộ, khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế. Thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy hoạch, đề án, dự án, kế hoạch trên lĩnh vực văn hóa; quan tâm đầu tư nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa ở cơ sở. Tiếp tục kiện toàn tổ chức, bộ máy quản lý nhà nước về văn hóa các cấp, theo hướng chuyên trách, chuyên sâu, thực sự hiệu lực, hiệu quả. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân, giới trí thức tham gia vào các hoạt động văn hóa, xây dựng nếp sống văn hóa tiến bộ, văn minh; tăng cường giám sát, phản biện xã hội đối với các chương trình, chính sách phát triển văn hóa, con người trên địa bàn tỉnh. Tăng cường giao lưu, học tập, chia sẻ kinh nghiệm tổ chức hoạt động văn hóa giữa các địa phương trong tỉnh và với các địa phương trong và ngoài nước./.
[1] Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí (tập 1 – Dư địa chí), Nxb Trẻ, 2014, tr.70.
[2] Tỉnh ủy Thanh Hóa, Bác Hồ với Thanh Hóa - Thanh Hóa làm theo lời Bác, Nxb Thanh Hóa, 2017, tr.98.
[3] Như: Lễ kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa (năm 2019); Kỷ niệm 75 năm Ngày Bác Hồ lần đầu tiên về thăm Thanh Hóa (năm 2022); Lễ Kỷ niệm 700 năm ngày mất của Nhà sử học Lê Văn Hưu và khánh thành Đền thờ tại di tích lịch sử quốc gia đền thờ Lê Văn Hưu (năm 2022); các lễ hội hằng năm như: Lễ hội Lam Kinh, lễ hội Đền Bà Triệu, lễ hội đền thờ Lê Hoàn; các lễ hội Du lịch biển Sầm Sơn, Nghi Sơn, Hải Tiến…
[4] Toàn tỉnh có 492 văn nghệ sĩ, trong đó có 09 nghệ sĩ nhân dân, 40 nghệ sĩ ưu tú; có 07 văn nghệ sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa vinh dự được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật
[5] Toàn tỉnh có 470 mô hình phòng, chống bạo lực gia đình (theo chuẩn của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch); 2.350 câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững; 2.350 nhóm phòng, chống bạo lực gia đình
[6] Như các phong trào: “Xây dựng cơ quan, doanh nghiệp văn hóa”; “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, “Phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, tiết kiệm nguyên vật liệu”; các hoạt động liên hoan Tiếng hát doanh nhân, Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10), Ngày văn hoá Doanh nghiệp (10/11), doanh nghiệp đỡ đầu trẻ mồ côi,...
[7] Giai đoạn 2012- 2023, tỉnh đã khen thưởng cho 526 tập thể, 844 cá nhân điển hình tiên tiến học tập và làm theo lời Bác; 17 cá nhân Vì sự phát triển tỉnh Thanh Hóa; 78 tập thể, 94 cá nhân đạt danh hiệu Kiểu mẫu; 354 tác giả, nhóm tác giả đạt giải VHNT; 180 tập thể, 5.742 cá nhân đạt giải thể thao; 48 tác giả, nhóm tác giả đạt giải KHCN; 1.361 học sinh giỏi quốc gia, quốc tế với tổng số kinh phí 92,717 tỉ đồng.
[8] Tổng số hương ước, quy ước đã được công nhận là 4.300/4.357, đạt tỷ lệ 99% trên tổng số thôn, bản, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh
[9] Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước (Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014)