(Thanhhoa.dcs.vn): Công tác quy hoạch, phát triển đô thị luôn được xem là một trong những giải pháp cần thiết trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; đây cũng là 1 trong 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cho hệ thống đô thị Việt Nam giai đoạn tới được xác định tại Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị “Về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa đã hết sức quan tâm đến công tác quy hoạch, phát triển đô thị và đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa trên địa bàn tỉnh, coi phát triển đô thị là một nhiệm vụ quan trọng khi tổng giá trị sản phẩm khu vực đô thị chiếm tới hơn 70% GRDP toàn tỉnh; các đô thị là nơi thu hút đầu tư mạnh mẽ, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng, chuyển đổi cơ cấu kinh tế.

Giai đoạn 2021-2023 UBND tỉnh đã phê duyệt 18/23 quy hoạch xây dựng vùng (QHXD) huyện, qua đó 100% các huyện đã có QHXD huyện được duyệt. Đã phê duyệt được các quy hoạch chung (QHC) đô thị quan trọng gồm QHC Đô thị Thanh Hóa đến năm 2040 (Thủ tướng Chính phủ phê duyệt); Điều chỉnh QHC Thị xã Bỉm Sơn đến năm 2045; phê duyệt 12 quy hoạch chung các thị trấn, đô thị mới cấp xã. Kết quả, 100% các đô thị (thành phố, thị xã, thị trấn) đã có QHC được duyệt, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành khẩn trương phủ kín quy hoạch phân khu (QHPK), quy hoạch chi tiết (QHCT) để cụ thể hóa các QHC được duyệt làm cơ sở để quản lý quy hoạch, đầu tư, và phát triển đô thị. 

Về phát triển đô thị, giai đoạn 2021-2023 tỉnh đã thành lập thêm 02 thị trấn Quý Lộc và Yên Lâm (huyện Yên Định), đang hoàn thiện các thủ tục thành lập đô thị Hậu Hiền. Hệ thống đô thị tỉnh Thanh Hóa hiện tại có số lượng nhiều nhất cả nước, gồm có 34 đô thị, bao gồm: 01 là đô thị loại I (TP.Thanh Hóa), 02 đô thị loại III (TP.Sầm Sơn, TX.Bỉm Sơn), 01 đô thị loại IV (TX.Nghi Sơn); 30 thị trấn là đô thị loại V; tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh đến nay đạt khoảng 38%.

Công tác quản lý quy hoạch, phát triển đô thị ngày càng được thực hiện bài bản hơn, quy hoạch đô thị đang từng bước bảo đảm sự thống nhất, liên thông với quy hoạch các ngành, trở thành công cụ hữu hiệu để thực hiện quản lý phát triển đô thị cả trong ngắn và dài hạn.

Tuy nhiên, chất lượng lập quy hoạch đô thị chưa cao, tầm nhìn hạn chế. Một số quy hoạch được duyệt chưa phù hợp với thực tế, dự báo phát triển kinh tế xã hội chưa sát, nhu cầu vốn đầu tư để thực hiện quy hoạch rất lớn nhưng tỷ lệ huy động vốn thấp nên nhiều dự án quy hoạch “treo”; chưa thống nhất giữa các cấp độ quy hoạch, giữa quy hoạch xây dựng với quy hoạch sử dụng đất; các địa phương chưa thực hiện đúng quy định về rà soát định kỳ đối với các quy hoạch được duyệt.  Công tác thanh tra kiểm tra thực hiện chưa thường xuyên. Việc xử lý vi phạm quy hoạch xây dựng còn chậm, nhiều trường hợp thiếu kiên quyết. Tỷ lệ đô thị hoá tỉnh còn thấp so với trung bình cả nước (khoảng 37% so với trung bình cả nước ước đạt 42%). Đô thị hoá không đồng đều giữa các khu vực, quá trình đô thị hóa chưa thực sự gắn kết, đồng bộ với công nghiệp hoá, hiện đại hoá và xây dựng nông thôn mới. Chất lượng đô thị một số nơi còn thấp, phát triển theo chiều rộng là chủ yếu với mật độ thấp và phân tán, gây lãng phí về đất đai, hạn chế tích tụ kinh tế…

Trong thời gian tới, để thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch, phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh, đề ra một số nhiệm vụ sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhận thức trách nhiệm về tổ chức lập, quản lý quy hoạch, phát triển đô thị. Các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở phải xác định đây là một nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và huy động sự tham gia, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, tổ chức, cá nhân, các tầng lớp Nhân dân, tạo điều kiện để cộng đồng tham gia vào quá trình lập quy hoạch cũng như triển khai thực hiện. Tăng cường phổ biến, quán triệt sâu rộng, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch và phát triển đô thị.

Hai là, tiếp tục đẩy nhanh việc hoàn thiện thể chế, hệ thống cơ sở pháp lý để thực hiện quy hoạch và phát triển đô thị. Trong quá trình thực hiện phải nghiên cứu kỹ các định hướng chỉ đạo của Trung ương tại các Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị “về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Ba là, nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị, quản lý quy hoạch và thực hiện phát triển đô thị, bảo đảm quy hoạch đô thị phải có tầm nhìn dài hạn, đồng bộ và hiện đại, lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm. Trong thời gian tới cần gắn với những đổi mới về hướng tiếp cận quy hoạch (theo hướng tổng hợp, tích hợp), phương pháp triển khai quy hoạch trong thực tiễn cần phù hợp bối cảnh địa phương, có sự tham gia xuyên suốt, hiệu quả của các bên liên quan trong việc nhận diện, giải quyết vấn đề đô thị, đặc biệt đang ngày một gia tăng như tắc nghẽn giao thông, ngập lụt, ô nhiễm môi trường…, thiếu hụt hạ tầng xã hội như công viên cây xanh, thể dục thể thao hoặc các vấn đề thiết thực trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư, đảm bảo sinh kế, an sinh xã hội, nhà ở xã hội; lồng ghép yêu cầu nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu và phòng chống rủi ro; tăng trưởng xanh, thông minh.

Bốn là, phát huy sức mạnh của toàn thể nhân dân theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát dân thụ hưởng”. Thực hiện một cách có chất lượng việc lấy ý kiến tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư theo pháp luật quy hoạch đô thị và pháp luật thực hiện dân chủ ở cơ sở. Thực hiện tốt công tác công bố, công khai các đồ án quy hoạch đô thị, chương trình phát triển đô thị nhằm phát huy vai trò tham gia quản lý, giám sát của nhân dân đối với quy hoạch và phát triển đô thị.

Năm là, đẩy mạnh chuyển đổi số và kinh tế số trong quy hoạch và phát triển đô thị mới. Triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông GIS nhằm chuyển đổi số trong quy hoạch giúp nâng cao chất lượng quy hoạch thông qua khả năng phân tích số liệu thống kê, kịch bản phát triển, lựa chọn vị trí xây dựng. Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu các mô hình phát triển đô thị mới phù hợp với xu thế và thực tế phát triển của kỷ nguyên kinh tế số.

Sáu là, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát. Đảm bảo sự tuân thủ quy định pháp luật về quy hoạch, phát triển đô thị và quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn; kiên quyết xử lý dứt điểm các công trình vi phạm quy hoạch xây dựng, xây dựng sai phép, xây dựng không phép để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý…