(Thanhhoa.dcs.vn): Trong thời gian qua, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện, thị xã, thành phố, các công ty khai thác công trình thủy lợi và các đơn vị chức năng của tỉnh đã tổ chức triển khai nhiều giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, phục vụ tốt nhu cầu tưới, tiêu trong sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô năm 2021; đồng thời đảm bảo kế hoạch, phương án cung cấp đủ nguồn nước phục vụ sinh hoạt, chăn nuôi và tưới, tiêu cho cây trồng đầu vụ mùa năm 2022.
Trong mùa khô năm 2021, các địa phương, đơn vị chức năng đã theo dõi sát diễn biến tình hình thời tiết, thủy văn, kịp thời thông tin, cảnh báo và hướng dẫn các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Tiến hành kiểm tra, cân đối khả năng đáp ứng nguồn nước của từng công trình đầu mối (các trạm bơm, hồ, đập); ưu tiên nước cho sinh hoạt, chăn nuôi, tưới cho cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cao; xác định cụ thể vùng có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước và bố trí lịch thời vụ phù hợp. Công tác tu sửa, bảo dưỡng các trạm bơm được chú trọng thực hiện, duy trì các máy bơm dã chiến chống hạn để tận dụng mọi nguồn nước phục vụ tốt cho sản xuất nông nghiệp, dân sinh. Các đơn vị đã chú trọng tuyên truyền rộng rãi, công khai lịch tưới để người dân biết và thực hiện; tập trung nhân lực tổ chức tưới luân phiên cho tất cả các cấp kênh, triển khai dẫn nước tưới theo phương châm "cao - xa trước, thấp - gần sau". Thực hiện đóng, mở cống ở các cửa sông, cửa biển hợp lý để giữ nước ngọt, ngăn nước mặn; kiểm soát chặt chẽ độ mặn để lấy nước tưới đảm bảo yêu cầu và xử lý nhiễm mặn kịp thời ở các vùng triều. Huy động toàn dân ra quân làm thủy lợi mùa khô từ ngày 08/12/2021 đến ngày 05/01/2022, tập trung nạo vét hệ thống kênh mương, từ kênh liên huyện, liên xã đến mặt ruộng, khơi thông toàn bộ ách tắc trên các tuyến kênh nhằm đảm bảo tưới, tiêu hiệu quả và tiết kiệm nước.
Kết quả, các địa phương, đơn vị đã đảm bảo tốt công tác tưới, tiêu thông suốt, cấp nước phục vụ gieo cấy, sản xuất với khối lượng 1.606.112 m3, bằng 107% kế hoạch. Ngoài 03 địa phương (các huyện Nga Sơn, Lang Chánh, Cẩm Thủy) thực hiện đạt 99% kế hoạch, các huyện, thị xã, thành phố còn lại và 03 công ty khai thác công trình thủy lợi đều có sản lượng tưới, tiêu vượt kế hoạch đề ra; một số địa phương đạt kết quả cao như: Huyện Đông Sơn đạt 143%, huyện Quảng Xương đạt 139%, huyện Như Xuân đạt 136%, huyện Thường Xuân đạt 127%, huyện Triệu Sơn đạt 123%, TP Thanh Hóa đạt 114%, thị xã Bỉm Sơn đạt 113%…
Theo dự báo của Đài Khí tượng Thuỷ văn tỉnh, từ nay đến giữa tháng 6/2022, tổng lượng mưa ở mức thấp hơn đến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm; mực nước sông trung bình các tháng phổ biến ở mức thấp hơn so với trung bình cùng kỳ nhiều năm; lượng dòng chảy cơ bản trên các sông chính trong mùa cạn năm 2022 thiếu hụt so với trung bình cùng kỳ nhiều năm từ 20 - 40%, có nơi trên 40%. Tình hình xâm nhập mặn vùng cửa sông, ven biển ở mức cao hơn so với trung bình cùng kỳ nhiều năm và xấp xỉ so với cùng kỳ năm 2021. Hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 136/610 hồ chứa tích đầy nước, còn lại 474 hồ chứa có mực nước thấp hơn mực nước dâng bình thường, trong đó có 24 hồ dưới mực nước chết. Dự báo, tổng diện tích gieo trồng trên địa bàn tỉnh có khả năng thiếu nước vụ đông xuân và đầu vụ mùa năm 2022 từ 27.000 - 32.000 ha/195.250 ha, trong đó diện tích có khả năng xảy ra hạn ảnh hưởng đến năng suất cây trồng từ 13.900 - 16.410 ha, tập trung ở các khu vực: Vùng tưới hồ, đập lớn từ 6.300 - 7.610 ha; vùng tưới bằng bơm điện từ 4.800 - 6.000 ha; vùng tưới bằng hồ, đập, công trình thủy lợi nhỏ miền núi và trung du khoảng 2.800 ha.
Để chủ động ứng phó khẩn cấp với tình trạng trên, tích cực phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 35/KH-UBND ngày 15/02/2022 về ứng phó khẩn cấp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn vụ đông xuân và đầu vụ mùa năm 2022 tỉnh Thanh Hóa. Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh giao các ngành, đơn vị chức năng và UBND các huyện, thị xã, thành phố tập trung thực hiện tốt các giải pháp: (1)Tăng cường tuyên truyền phổ biến về tác động của biến đổi khí hậu đến tình trạng hạn hán, thiếu nước và tầm quan trọng của việc sử dụng nước tiết kiệm, khoa học; vận động người dân tích cực tham gia làm thủy lợi mùa khô, phát dọn kênh mương, tận dụng tối đa nguồn nước hiện có. (2) Tiếp tục triển khai thực hiện tốt công tác nạo vét kênh dẫn, cửa lấy nước để trữ nước phục vụ công tác tưới và chống hạn; chủ động thời điểm đắp đập tạm trên kênh tiêu, sông nội địa để lấy và dâng nước cho các trạm bơm hoạt động. (3) Thường xuyên duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa máy móc, thiết bị của các trạm bơm điện, nhất là các trạm bơm dự kiến được tưới thay thế bằng Hệ thống kênh Bắc Sông Chu - Nam Sông Mã để sẵn sàng phục vụ chống hạn; có kế hoạch lắp đặt bổ sung máy bơm dã chiến để bơm chuyền, bơm tiếp nguồn, phục vụ công tác chống hạn khi mực nước trong hồ, đập nhỏ miền núi và trung du xuống thấp hơn mực nước chết. (4) Theo dõi chặt chẽ tình hình khí tượng thủy văn; kiểm tra, nắm chắc tình hình nguồn nước, khu tưới, cân đối khả năng cấp nước của từng công trình đầu mối, có kế hoạch bố trí lịch thời vụ phù hợp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý; tăng cường công tác quản lý, vận hành, sử dụng nước tiết kiệm, chống lãng phí, trữ nước các ao, hồ, kênh mương và các trục kênh tiêu…